خبرگزاری هرانا – امروز چهارشنبه ۳۰ شهریور، اعتراضات مردمی که با “جان باختن مهسا (ژینا) امینی در پی عملکرد گشت ارشاد ”آغاز شد، برای پنجمین روز متوالی ادامه یافت. طی روز جاری دانشجویان در شماری از دانشگاه های کشور دست به تجمعات اعتراضی و اقداماتی در اعتراض به “حجاب اجباری” زدند که در مواردی با برخورد خشن نیروهای حراست مواجه شدند. امروز شهروندان در دستکم ۴۳ شهر تجمع کردند که در اکثر این شهرها، اعتراضات با ورود نیروهای انتظامی و امنیتی به خشونت کشیده شد. نیروهای امنیتی برای سرکوب شهروندان معترض کماکان از شلیک گاز اشک آور، تفنگ های ساچمه ای و در مواردی از سلاح جنگی استفاده میکنند. طی روز جاری اینترنت ابتدا در شماری از شهرها با اختلال مواجه و سپس تعدادی از پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی از دسترس شهروندان ایرانی خارج شد. گزارشات منتشر شده از بازداشت صدها تن و مصدومیت بیش از ۱۰ شهروند معترض خبر می دهد. پزشکی قانونی استان تهران در اظهارنظر اولیه این سازمان درمورد جان باختن مهسا امینی توضیحاتی ارائه کرد اما ساعاتی بعد ادعاهای این سازمان توسط پدر مهسا امینی تکذیب شد. همچنین اظهار نظرات و واکنش ها نسبت به این رخداد از سوی چهره های ایرانی و بین المللی کماکان ادامه دارد.
براساس گزارشاتی که به دست هرانا رسیده است، درهای ورود و خروج دانشگاه علوم تحقیقات برای ساعاتی توسط عوامل حراست دانشگاه بسته شد و دانشجویان داخل دانشگاه محبوس شدند.
دانشجویان در این تجمعات با سر دادن شعارهایی نسبت به “حجاب اجباری” اعتراض کردند و مقنعه ها و روسری های خود را آتش زدند.
در تجمعات شکل گرفته، شهروندان معترض شعارهایی ازجمله “نه غزه نه لبنان، جانم فدای ایران”، “امسال سال خونه، سیدعلی سرنگونه”، “مرگ بر خامنه ای” و “مرگ بر دیکتاتور” سر دادند.
بنا به اطلاعاتی که به دست هرانا رسیده و راستی آزمایی تصاویری که در شبکه های اجتماعی منتشر شده است، نیروهای امنیتی برای سرکوب معترضان از شلیک گاز اشک آور، استفاده از تفنگ های ساچمه ای و در مواردی از سلاح جنگی استفاده میکنند.
همچنین مستنداتی از ضرب و شتم شهروندان معترض در شماری از شهرها از جمله ارومیه، تالش و لنگرود به دست هرانا رسیده است.
یک منبع مطلع در خصوص تجمعات اعتراضی در لنگرود به هرانا گفت: “مأموران لباس شخصی با باتوم و شوکر در دو منطقه‌ی «سه راه راپشته» و «پارک فجر» لنگرود به مردم معترض حمله کردن و مردم را مورد ضرب و شتم قرار دادند. حجم گاز اشک‌اور شلیک شده به قدری زیاد است که برای ساکنین داخل منازل نیز مشکلات تنفسی ایجاد کرده. تا این لحظه سه تن از شهروندان مصدوم شدند که اغلب شامل شکستگی سر به دلیل ضربه ی باتوم است.”
یک منبع مطلع دیگر از بازداشت چند زن جوان در لنگرود خبر داد و گفت: “این چند زن جوان پس از بازداشت به مسجد شهدا (امینی) برده شدند که با حمله مردم به مسجد، آنها آزاد شدند.”
حسین حسن پور، جانشین فرمانده انتظامی گیلان طی اظهاراتی در این خصوص، از بازداشت ۶۸ تن از شهروندان در شهر رشت در دو روز اخیر خبر داد و گفت: همچنین، ۴۳ نفر از عوامل انتظامی، بسیج و سپاه نیز در حوادث اخیر مجروح شده اند.”
همچنین تصاویر منتشر شده در شبکه های اجتماعی حاکی از آن است که در برخی موارد از مدارس به عنوان مکانی برای استقرار و سازماندهی نیروهای ضد شورش استفاده شده است.
بنا به اطلاعاتی که به هرانا رسیده است، اینترنت تلفن همراه و خانگی در نقاط مختلف کشور از جمله؛ اراک، قزوین، کرمانشاه، بوکان، بانه، سنندج، مشهد، تهران، سقز و اهواز با اختلال شدید مواجه شده و یا به صورت کامل قطع شده است. همچنین نت بلاکس، که اینترنت در جهان را رصد میکند در خصوص قطع اینترنت ایران اعلام کرد: “ایران اکنون تحت شدیدترین محدودیت های اینترنتی از زمان اعتراضات آبان ۹۸ قرار گرفته است. با بررسی شبکه Real-time اتصال اینترنت در مقیاس ملی در MCI (همراه اول)، اپراتور پیشرو تلفن همراه ایران، رایتل و ایرانسل قطع و اینستاگرام، واتس اپ محدود شده اند.”
پیش از آن عیسی زارع پور وزیر ارتباطات عنوان کرده بود: “به خاطر مسائل امنیتی احتمال دارد محدودیت هایی توسط نهادهای امنیتی در خصوص سرعت اینترنت ایجاد شود.”
کشته شدگان و زخمی ها:
توسل نیروهای گارد ویژه تا این لحظه منجر به کشته شدن دستکم ۹ تن و زخمی شدن ده ها شهروند دیگر شده است. اسامی “مینو مجیدی، رضا لطفی، فرجاد درویش، محسن محمدی، زکریا خیال (سلیمانی)، فریدون محمودی و فواد قدیمی تاکنون منتشر شده که هرانا موفق به تایید ۷ تن آنان شده است.
همچنین فرمانده نیروی انتظامی کردستان کشته شدن ۴ شهروند در جریان تجمعات اعتراضی نسبت به جان باختن “مهسا امینی” در استان کردستان خبر داد و هویت یکی از شهروندان کشته شده را ” فواد قدیمی” عنوان کرد. لطف الله شیبانی، فرماندار شهر شیراز نیز با اظهاراتی در این خصوص گفت: “برخی افراد با ماموران انتظامی درگیر شدند که طی آن، یکی از همیاران پلیس، آسمانی شد.”
قرارگاه سایبری عمار نیز از کشته شدن یک بسیجی به ضرب چاقو در مقابل مصلی این شهر خبر داد. این قرارگاه، هویت کشته شده را حسین اوجاقی اعلام کرد.
همچنین شهرام کرمی، دادستان کرمانشاه زخمی شدن ۲۵ شهروند و کشته شدن دو تن دیگر در جریان اعتراضات سه شنبه ۲۹ شهریور در کرمانشاه را تایید کرد.
براساس تصاویر منتشر شده در فضای مجازی و اطلاعاتی که به هرانا رسیده است، ده ها شهروند معترض در پی استفاده نیروهای امنیتی و انتظامی از گلوله های ساچمه ای و سلاح جنگی زخمی شده اند. خبرگزاری کردپا نیز، از مصدومیت یک شهروند با هویت نچیروان معروفی، ١٨ ساله در سقز خبر داد. این شهروند در جریان اعتراضات مورد هدف شلیک نیروهای امنیتی قرار گرفته و بینایی چشم راست خود را به طور کامل از دست داده است. همزمان خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران طی گزارشی از به آتش کشیدن یک پلیس خبر داد و نوشت: بدن این پلیس با سوختگیهای جدی مواجه شده است.
بنا به ادعای برخی رسانه های داخلی، از شروع اعتراضات تاکنون، به ۱۲ دستگاه آمبولانس در سراسر کشور خساراتی وارد شده که در این میان یکی از آمبولانس‌ها به طور کامل تخریب شده و قابل استفاده در ناوگان امدادی نیست.
برخوردهای قضایی با معترضان:
از روز شنبه ۲۶ شهریورماه با آغاز اعتراضات پراکنده تا روز جاری، صدها شهروند، به دنبال شرکت در تجمعات اعتراضی به جان باختن مهسا امینی، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند.
در همین خصوص، فرماندار مشهد از بازداشت تعداد قابل توجهی از معترضان تحت عنوان “دستگیری گروه های ۵۰ نفره” در این شهر خبر داد. خبرگزاری فارس، وابسته به نهادهای امنیتی نیز در گزارشی به بازداشت دستکم ۲۰ شهروند توسط نیروهای امنیتی در قم اشاره کرد. همچنین لطف الله شیبانی، فرماندار شهر شیراز با اظهاراتی در این خصوص، بازداشت ۱۵ تن از شهروندان را اعلام کرد.
بر اساس گزارشات رسیده به دست هرانا، شماری از فعالین مدنی و شهروندان ساکن لنگرود و بندرانزلی در پی فراخوان عمومی به تجمعات اعتراضی به اداره اطلاعات این شهرها احضار و ساعاتی مورد بازجویی قرار گرفتند.
یک منبع آگاه بازداشت شهروند در پی شرکت در اعتراضات تهران به هرانا گفت: “امروز حدود ۱۰۰ نفر با دست و پا و کتف شکسته و صورت کتک خورده و چشمهای ترکیده بازداشت و به زندان قرچک ورامین منتقل شدند که برای آزادی هرکدام وثیقه ۱ میلیارد تومانی مشخص شده است.”
یک منبع مطلع دیگر در گفتگو با هرانا با تایید بازداشت تنها ۸۰ زن در محدوده بلوار کشاورز تهران گفت: “بازداشت شدگان به یک سالن در زندان قرچک ورامین منتقل شدند. قرار بازداشت ۲۰ روزه برای همه صادر شده و اتهام اخلال در نظم عمومی به شماری از آنان تفهیم شده است.”
طی روز گذشته و امروز هویت شماری از شهروندان بازداشتی از جمله صابر عبدالله‌تاش در مهاباد، یلدا معیری، رژین موسی زاده، سعیده محمدی در تهران، کاوه کریمی، ریزان احمدی، حیات الماسی، ساریا شریفی، محمد عبدالله پور، باران ساعدی، ماهرو هدایتی، آزاده جماعتی، بهار زنگی بند در سنندج، آریا مجیدپور، ریباز رضایی در سقز، دیاکو مهرنوازی، کاوه فقیه امیری در بوکان، ابوبکر قریشی، مومن قریشی در دیواندره، هادی کمانگر، سیروان مرادی، انور قربانی، محمد پرویزی، زانیار صبوری و احسان فاتحی در کامیاران، احمد نظامی پور و قاسم آئینی در قروه، شهریار افسری، اوین راستی، در مریوان، سیروس عباسی، آزاد عباسی، سروه رحمانی پور در دهگلان، کوروش جلیل و امین حیدریان در یاسوج و ابراهیم پرویزی در رشت توسط هرانا احراز شده است.
هرانا پیشتر نیز از بازداشت کامیار حیدری، محمد ذبیحی، آهون هوشمند در سقز، لطف الله احمدی، شاهو اقبال، گشین محمدیان، شجاع روشن، فرهاد سنندجی در سنندج، بابک قاسمی، آروین اقبالی، پیشوا رهبری، آشنا رسولی و گلاره مرادی در پاوه، ابوبکر ایراندوست در اشنویه، کاوه امینی در بوکان، لیلا میرغفاری، نازنین حاجی زاده، مهناز محمدی، زانیار محمدنژاد و جواد حیدریان در تهران، ریبوار کامرانی‌پور و امجد ساعدی در مریوان، ندا موسوی، کیوان موسوی و یامین دانشی در یاسوج، سوران (زانیا) محمدیان و سمکو محمدیان در دیواندره و لیلا عباسی در بیجار خبر داده بود که تا لحظه تنظیم این گزارش، لیلا میرغفاری، نازنین حاجی زاده و جواد حیدریان آزاد شده اند.
همچنین ۱۹ تن از این شهروندان بازداشتی در سقز به بند قرنطینه زندان این شهر منتقل شدند. در همین راستا جانشین فرمانده انتظامی استان گیلان از بازداشت ۲۲ شهروند در روز دوشنبه ۲۸ شهریور در رشت خبر داد.
جواد حیدریان، روزنامه نگار که در زمان بازداشت، شاهد بازداشت ۱۵ شهروند دیگر از جمله پنج مرد و ده زن بود، برخورد بازداشت کنندگان را خشن توصیف کرده و احتمال آسیب دیدگی گوش خود به دلیل سیلی را عنوان کرد. به علاوه بی بی سی فارسی، به نقل از یک شاهد عینی در حومه بیمارستان کسری تهران نوشت “صدای تیراندازی شنیده و ماموران موتورسوار در این محدوده حضور سنگین دارد.” ویدئوهایی از این موضوع نیز منتشر شده که اظهارات این شاهد عینی را تایید میکند.
واکنش و اظهار نظرها
به دنبال بازداشت و جان باختن خانم امینی شماری از مسئولان، ورزشکاران و هنرمندان در سطح ملی و بین المللی به این رخداد واکنش نشان دادند.
احمدحسین فلاحی، نماینده همدان در مجلس ایران با دروغ خواندن اظهارات پدر مهسا امینی در مورد وضعیت سلامت او گفته است که “مرگ مهسا امینی سناریویی برای ساختن یک ندا آقاسلطان دیگر است.”
همچنین جلال رشیدی کوچی، عضو مجلس شورای اسلامی، ضرب و شتم مهسا امینی توسط گشت ارشاد را تکذیب کرد و مدعی شد که “رقیق بودن خون مهسا امینی موجب خونریزی از ناحیه گوش شده است”. وی اظهارات خود را مبنی بر “مشاهدات عینی” و “گزارش رسمی پزشکی قانونی” عنوان کرد.
مدیرکل پزشکی قانونی استان تهران در اظهارنظر اولیه این سازمان درمورد جان باختن مهسا امینی، با بیان اینکه “مهسا پیشتر در تهران جراحی مغز انجام داده”، وجود هرگونه آثار ضرب و شتم در بدن خانم امینی را تکذیب کرد.
ساعاتی پس از انتشار اظهارنظر اولیه پزشکی قانونی، پدر مهسا امینی طی مصاحبه ای با بی بی سی فارسی، ادعای عمل جراحی دختر خود را رد کرد و گفت: “پس از جان باختن مهسا در هیچ یک از مراحل به ما اجازه ندادن بدن مهسا را بررسی کنیم ولی من آثاری از کبودی در پاهای مهسا دیدم. دختر من هیچ بیماری نداشت.”
شماری از چهره های سیاسی نیز به مرگ مهسا امینی، تداوم اعتراضات در این خصوص و سرکوب آنان واکنش نشان دادند.
ملانی جولی وزیر امور خارجه کانادا با انتشار پیامی به جان باختن مهسا امینی واکنش نشان داده و نوشته است: “مرگ مهسا امینی در زمان بازداشت رخ داد. دولت کانادا خواستار تحقیقات کامل و شفاف درباره مرگ وی است.”
آنالنا بائربوک، وزیر امور خارجه آلمان نیز در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک از حکومت ایران خواست به اعتراضات خیابانی زنان توجه کند. وی با بیان اینکه زنان برای دفاع از حقوق انسانی خود برخاسته اند، گفت: “باید حرف این زنان شنیده شود، چون آنها خواستار حقوقی هستند که مردم در هر جایی باید داشته باشند”.
همچنین جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در سخنرانی امروز خود در مجمع عمومی سازمان ملل، با اشاره به اعتراضات روزهای اخیر مردم ایران در واکنش به جان باختن مهسا امینی گفت: “ایالات متحده در کنار شهروندان و زنان شجاع ایرانی که برای حقوق اساسی شان می جنگند می ایستد.”
حمایت هنرمندان و چهرهای شناخته شده در سطح ملی و بین اللمی نیز کماکان ادامه دارد.
آریانا سعید خواننده مشهور افغانستان در شبکه‌های اجتماعی از هوادارانش خواست با اعتراض‌ها به مرگ مهسا امینی «هم‌صدا» شوند.
همایون شجریان خواننده ایرانی به مرگ مهسا امینی: “به عنوان یکی از همین مردم و هنرمندی که خود را همیشه کنار و همراه مردم می دانم؛ خواستار پایان خشونت و بازنگری قانونی هستم که پیشتر نوشته شده، ولی امروز، زنان و مردان ایران زمین، خواهان تغییر آن هستند.”
در همین خصوص پیشتر جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران در سازمان ملل، قانون اجباری بودن حجاب را در ایران «با شدیدترین لحن» محکوم کرد و از حکومت جمهوری اسلامی در ایران خواست تا به اجرای این قانون، پایان دهند. وی از مقام‌های ایران می‌خواهد که آنها نیز درباره جان‌باختن مهسا امینی و همچنین کشته شدن معترضان در ایران، تحقیقاتی انجام دهند و پاسخگو باشند. او پیش از این نیز خواستار تصویب قطعنامه ای توسط شورای حقوق بشر سازمان ملل در محکومیت حجاب اجباری در ایران شده بود.
ندى الناشف، سرپرست کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، از سرکوب خشونتبار اعتراضات مردم ایران به جان باختن مهسا امینی در بازداشت ابراز نگرانی کرد و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز با انتشار مطلبی در توییتر نسبت به جان باختن مهسا امینی واکنش نشان داد.
وزارت امور خارجه فرانسه و اتحادیه اروپا با صدور بیانیه های جداگانه، جان باختن مهسا امینی به دست پلیس امنیت اخلاقی را محکوم کردند.
الیف شفق، نویسنده پرآوازه ترک، سرکای توتونجو، داملا سونمزو نورگل یشیلچای، بازیگران سینما و تلویزیون ترکیه از دیگر چهره های سرشناسی بودند که به مرگ مهسا امینی اعتراض کردند.
جی. کی. رولینگ، نویسنده مطرح بریتانیایی و خالق مجموعه «هری پاتر» نیز با بازنشر ویدیٔویی که در آن زنان ایرانی در حال کوتاه کردن موهای خود یا سوزاندن روسری‌هایشان در اعتراض به حجاب اجباری هستند، با هشتگ مهسا امینی، نوشت: «شجاعت واقعی این شکلی است.»
رابرت مالی، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران با انتشار توییتی، اتفاقی را که برای خانم امینی رخ داده، «وحشتناک» توصیف کرد و نوشت: «ایران باید به خشونت علیه زنان پایان دهد و به آنها اجازه دهد تا از حقوق اساسی‌شان برخوردار باشند.» جیک سولیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا نیز در توییتی، جان باختن مهسا امینی را «غیرقابل بخشش» توصیف کرد و نوشت که کشورش کماکان حکومت ایران را مسئول این اتفاق و «نقض حقوق بشر» می‌داند.
آیت الله اسدالله بیات زنجانی از مراجع تقلید شیعه، ضمن محکوم کردن برخوردهای صورت گرفته با مهسا امینی، گشت ارشاد را “نامشروع، غیر قانونی و غیر عقلانی” عنوان کرد.
شماری از نمایندگان مجلس چون جلال رشیدی کوچی، مسعود پزشکیان و فاطمه قاسپور با واکنش به این رخداد نیز قول پیگیری آن در چهارچوب های قانونی را دادند. مسعود پزشکیان، نماینده مردم تبریز در مجلس خواهان شفاف سازی مسئولان در خصوص واقعه جان باختن مهسا امینی شد. جلال رشیدی کوچی، نماینده مجلس طبق اظهاراتی از انتشار ویدیوی مهسا امینی توسط نیروهای امنیتی اظهار ندامت کرد و گفت: “هرچه فیلم را دیدم حجابش خیلی بهتر از افرادی بود که این روزها در خیابان می بینیم.”
سیدمحمد خاتمی، رئیس جمهور اسبق جمهوری اسلامی ایران ماجرای مهسا امینی را «فاجعه‌ای ناگوار» توصیف کرده که تا «مغز استخوان را می‌سوزاند.»
بعلاوه جبهه اصلاحات ایران با انتشار بیانیه ای خواستار “برچیده شدن گشت های ارشاد، واکنش موثر مراجع تقلید و محاکمه آمران فاجعه مرگ مهسا امینی” شد. همچنین چهره های سیاسی و فقهای دینی چون آیت الله محقق داماد، علی مطهری، آیت الله احمد منتظری، زهرا رهنورد، عبدالله رمضان زاده، محمود صادقی، محمدرضا عارف، فاطمه هاشمی رفسنجانی، آذر منصوری، جلال میرزایی، و علی شکوری راد با انتشار مطالبی، اعتراض خود را نسبت به واقعه صورت گرفته نشان دادند.
همچنین چهره های شناخته شده هنرمندان و ورزشکاران از جمله کتایون ریاحی، احمد مهرانفر، گلشیفته فرهانی، حسین ماهینی، علی زندوکیلی، بابک جهانبخش، حسن یزدانی، هنگامه قاضیانی، سیروان خسروی، احسان خواجه امیری، شبنم فرشادجو، هانیه توسلی، علی دایی، محمد تقوی، رضا کیانیان، مهران احمدی، لیلی رشیدی، محراب قاسم خانی، مهدی یراحی، تهمینه میلانی، حنا کامکار، پانته آ بهرام، امیر جدیدی، یلدا معیری، حامد بهداد، پرستو گلستانی، ترانه علیدوستی، فاطمه معتمد آریا، نوید محمد زاده، فرشته حسینی، آناهیتا همتی، یحیی گل محمدی، مهدی قایدی، علیرضا جهانبخش، مریم طوسی، مسعود شجاعی، عباس جمشیدی فر، علی شادمان، زبیر نیک نفس، محمد موسوی، علی صبوری، امیرمهدی ژوله، محسن چاوشی و اصغر فرهادی نیز نسبت به این رخداد سکوت پیشه نکرده و اعتراض خود را با انتشار مطالب مختلفی نشان دادند.
شرح خلاصه واقعه:
مهسا (ژینا) امینی زن جوان ۲۲ ساله اهل سقز که به تهران سفر کرده بود روز سه شنبه هفته گذشته در ایستگاه مترو حقانی تهران توسط ماموران پلیس امنیت اخلاقی بازداشت و به بازداشتگاه این نهاد موسوم به وزرا منتقل شد.
کوتاه مدتی پس از بازداشت، پیکر نیمه جان وی در حالی که با سطح هوشیاری درجه ۳ به کما رفته بود به بخش مراقبت های ویژه بیمارستان کسری منتقل شد.
با توجه به کارنامه بد نیروی انتظامی و وقایع مشابه پیشین، افکار عمومی با باور به ضرب و شتم این دختر جوان در محل بازداشتگاه نسبت به این وضعیت واکنش نشان داد. واکنش های متعدد از سوی نهاد ها، ارگان ها، چهره های مطرح همزمان با شکل گیری تجمعات مردمی در راستای محکوم کردن فوت این زن جوان در دوران بازداشت، کماکان ادامه دارد.
روز گذشته هرانا با انتشار گزارشی به شرح وقایع چهارمین روز از اعتراضات نسبت به جان باختن مهسا امینی، پرداخته بود.
